Jak powinna wyglądać dieta w endometriozie?

Odpowiednio skomponowana dieta jest niezwykle istotna w leczeniu endometriozy i zniwelowaniu towarzyszących jej objawów. Wiele badań potwierdza pozytywny wpływ diety, suplementacji i zmiany stylu życia na przebieg choroby: zredukowanie stanu zapalnego, pomoc w walce z niepłodnością, łagodzenie bólu.

Musimy zdać sobie sprawę z tego, że niektóre pokarmy mogą wpływać na progresję choroby i zwiększać ryzyko jej rozwoju. Mogą również mieć wpływ na to, jak bolesne będą objawy. Tutaj wiele zależy od wytwarzanych przez organizm (w odpowiedzi na stan zapalny) prostaglandyn, czyli grupy hormonów, które wpływają między innymi na skurcze i rozluźnianie mięśni gładkich. U kobiet z endometriozą produkcja prostaglandyn staje się wysoka, powodując ból podczas menstruacji i może stymulować skurcze w nieodpowiednim czasie.

Dlatego tak bardzo istotne jest stosowanie diety przeciwzapalnej!

Dieta w endometriozie: czego unikać?

• Tłuszcze trans
  Działają prozapalnie, zwiększają poziom cholesterolu LDL, obniżają poziom cholesterolu HDL (tym samym zwiększają ryzyko chorób serca). Występują w niektórych smażonych i przetworzonych produktach (krakersy, pączki, ciastka, frytki, żywność typu fast food, margaryna).
  Według badań u kobiet, w których diecie przeważają tłuszcze trans, mocno wzrasta ryzyko wystąpienia endometriozy.
• Czerwone mięso
  Według niektórych badań wysokie spożycie czerwonego mięsa (a w szczególności przetworzonego) może być związane z wyższym poziomem estrogenu. Endometrioza jest schorzeniem zależnym od tego hormonu, a wyższy poziom może wpływać na zwiększenie ryzyka choroby.
  Moim zdaniem, jeśli czerwone mięso pojawi się na talerzu od czasu do czasu, nic wielkiego się nie stanie, ale nie powinno być podstawią diety.
• Alkohol
  Jego spożycie wpływa na powstawanie stanu zapalnego w organizmie, związane jest też ze * zwiększonym poziomem estrogenu, którego nadmiar jest niekorzystny przy endometriozie (zaburza cykl miesiączkowy i może prowadzić do niepłodności).
  *za wydalanie nadmiaru estrogenu z organizmu odpowiedzialna jest wątroba. Spożywanie alkoholu powoduje jej nadmierne obciążenie i ogranicza jej zdolność do detoksyfikacji i eliminowania hormonu.
• Kawa i produkty zawierające kofeinę
  Kilka badań wykazało, że spożycie kofeiny lub kawy wiąże się z większym ryzykiem endometriozy, ale w dużym przeglądzie wykazano, że przyjmowanie kofeiny nie zwiększa ryzyka choroby. Wiadomo, że wysokie spożycie kofeiny może zwiększać poziom estrogenu.
• Soja
  W przypadku soji badania nie są jednoznaczne. Część naukowców uważa, że należy ją wyeliminować z diety (soja zawiera fitoestrogeny, które są związkami naśladującymi estrogen w organizmie. Mogą powodować niestabilność hormonalną, która pogorszy endometriozę), natomiast część twierdzi, że może zmniejszać ryzyko wystąpienia endometriozy. Moim zdaniem lepiej ograniczyć jej spożywanie.
• Pestycydy
  Pestycydy mogą wpływać na zwiększenie poziomu estrogenu w organizmie.
• Rafinowany cukier
  Znajduje się w wielu przetworzonych produktach spożywczych. Jest obecnie określany jako słodka trucizna. Spożycie cukru może prowadzić do pojawienia się stanu zapalnego.
  – cukier niszczy zdolność białych krwinek do zabijania „intruzów” przez pięć godzin po spożyciu,
  – zmniejsza produkcję przeciwciał,
  – zmniejsza transport witaminy C, jednej z najważniejszych witamin wpływających na odporność.

Sztuczne substancje słodzące są powiązane ze zwiększonym poziomem estrogenu, niekorzystnym wpływem na układ odpornościowy, zwiększonym stanem zapalnym i zwiększonym poziomem testosteronu. Jeśli już na prawdę musimy słodzić, możemy używać: ksylitol, erytrol, stewię lub miód.

Przetworzona żywność

Przetworzona żywność jest często bogata w konserwanty, wzmacniacze smaku, niezdrowe tłuszcze i cukier, które stymulują wzrost prostaglandyn (odpowiedzialnych za skurcze mięśni gładkich), sprzyja stanom zapalnym. Nie zawiera odpowiedniej ilości niezbędnych składników odżywczych i błonnika.

Przetworzoną żywność należy zastąpić produktami, które mogą wspomóc organizm w leczeniu endometriozy: tłuste ryby, całe ziarna, świeże owoce i warzywa.

Dieta w endometriozie – co wprowadzić do jadłospisu

Są produkty, które pomagają zmniejszyć stan zapalny, przeciwdziałać nadmiarowi estrogenu i poprawić krążenie krwi w narządach rozrodczych i stymulować proces gojenia. Zmniejszają one produkcję prostaglandyn (o których działaniu wspomniałam już wcześniej).

• Zielone warzywa i owoce
  Według badań ryzyko wystąpienia endometriozy znacznie zmniejsza się u kobiet spożywających większe ilości zielonych warzyw. Wynika to z wpływu wysokiego spożycia błonnika na obniżenie poziomu estrogenu. Urozmaicenie diety pozwala na dostarczenie organizmowi większej ilości witamin i składników mineralnych. Dodatkowo warzywa i owoce zawierają przeciwutleniacze o działaniu przeciwzapalnym (dzięki czemu zmniejsza się ból związany z już istniejącą endometriozą).
  Jakie warzywa i owoce warto włączyć do diety? Seler naciowy, szpinak, jarmuż, natkę pietruszki, brokuły, kalafior, owoce jagodowe (jagody, borówki, maliny, jeżyny, truskawki).
• Przeciwutleniacze
  Niskie spożycie przeciwutleniaczy może być związane ze stresem oksydacyjnym w endometriozie. Według badań spożywanie antyoksydantów może radykalnie zmniejszyć chroniczny ból, a także zmniejszyć stan zapalny. Jedno z badań wykazało, że kobiety z endometriozą, które stosowały dietę o wysokiej zawartości przeciwutleniaczy przez cztery miesiące, doświadczyły zwiększonej zdolności antyoksydacyjnej i obniżenia wskaźników stresu oksydacyjnego.
• Przeciwutleniacze, takie jak naturalna witamina C i E oraz składniki mineralne takie jak cynk i selen, mogą pomóc w endometriozie, ponieważ zmniejszają stres oksydacyjny w tkance endometrium, tym samym zmniejszając odpowiedź zapalną.
• Kwasy omega-3
  Kwasy tłuszczowe omega-3 zmniejszają reakcję zapalną w organizmie i wspierają prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego. Ich wysokie spożycie wiąże się ze zmniejszonym ryzykiem wystąpienia endometriozy.  Ważne jest, aby w diecie pojawiały się: ryby dziko żyjące: łosoś, pstrąg, tuńczyk, śledzie, sardynki, anchois, dorsze, makrele itp, olej z wiesiołka, olej z nasion lnu i olej z konopi, siemię lniane, nasiona chia, Warto jadać dużo nasion i orzechów, takich jak nasiona dyni, nasiona sezamu, migdały i orzechy włoskie.
  Niektóre produkty (np. oleje roślinne) zawierające omega-6 mogą sprzyjać stanom zapalnym. Kwasy tłuszczowe omega-3 działają odwrotnie, dlatego warto zadbać o ich wysoki udział w diecie.
• Błonnik
  Dieta powinna być bardzo bogata w błonnik, który wiąże się z nadmiarem cząsteczek estrogenu i pomaga w ich wydaleniu.  Włókna są w stanie zrównoważyć negatywne skutki przewlekłego stanu zapalnego i dominacji estrogenu. Do codziennego menu warto wprowadzić produkty takie jak: warzywa, brązowy ryż, kasza gryczana, komosa ryżowa, jagody, figi, karczochy, brukselka.
• Bakterie probiotyczne
  Warto zadbać o to, by dostarczać organizmowi „dobre bakterie” (Lactobacillus acidophilus i Bifidobacterium bifidus), które pozytywnie wpłyną na florę układu pokarmowego, usprawnią jego funkcjonowanie, pomogą uporać się z zaparciami i biegunką. Dobre bakterie pomagają równieżz usunąć nadmiar estrogenu.

Na jakie produkty zwrócić szczególną uwagę?

• Siemię lniane – ma bardzo korzystne działanie w leczeniu endometriozy. Przeciwutleniacze i kwasy tłuszczowe omega-3 w nasionach lnu pomagają spowolnić wzrost nieprawidłowej tkanki endometrium. Dodatkowo siemię lniane może wpływać na poziom estrogenu, pomaga organizmowi wyeliminować szkodliwe toksyny.
• Kurkuma – to niesamowita przyprawa, która zawiera naturalny składnik znany kurkuminą. Ma ona silne działanie przeciwzapalne, wspomaga oczyszczanie wątroby, obniża poziom estrogenu i dlatego może być stosowana w leczeniu endometriozy.
  W jaki sposób ją stosować? Można przygotować napój przeciwzapalny: zagotować dwie szklanki wody, dodać jedną łyżeczkę kurkumy i jedną łyżeczkę imbiru (świeżego lub w proszku), oraz po łyżce miodu i soku z cytryny. Napój pić raz dziennie. Można również przyjmować kapsułki z kurkumą.
• Uwaga: Przy stosowaniu leków rozrzedzających krew, należy unikać kurkumy.
• Imbir – ma silne działanie przeciwzapalne- zmniejsza stan zapalny i łagodzi skurcze menstruacyjne. Łagodzi również mdłości, które mogą wystąpić w przypadku endometriozy. Ponadto odgrywa ważną rolę w oczyszczaniu wątroby z nadmiaru toksyn. Tutaj jest przepis na napar z imbiru.
• Warzywa kapustne – zawierają substancje, które wspomagają detoksykację wątroby (estrogen jest metabolizowany w wątrobie. Stosując produkty i zioła wzmacniające wątrobę, przyspieszamy usuwanie estrogenu z organizmu) – jarmuż, kalarepa, kalafior, kapusta, brokuły i bok choy.
• Owoce jagodowe– poza błonnikiem zawierają flawonoidy zwane antocyjanami, które działają przeciwzapalnie.
• Słodkie ziemniaki, dynia i marchew–  zawierają witaminę A i beta-karoten, które zwalczają stan zapalny, więc warto włączyć je do jadłospisu.
• Ananas– bromelaina w ananasie zmniejsza obrzęki, co może być szczególnie pomocne w przypadku stanu zapalnego.
• Produkty bogate w magnez – pomogą zmniejszyć ból. Należą do nich nasiona dyni, nasiona słonecznika, czarna fasola, awokado, migdały, banany, boćwina i szpinak.
• Produkty bogate w żelazo – ich spożywanie pozwoli uzupełnić żelazo utracone w wyniku nadmiernego krwawienia: wątroba, serce, czerwone mięso (wołowina, cielęcina) ale nie za często, ryby, buraki, korzeń pietruszki, suszone morele i orzechy, rośliny strączkowe (czarna fasola, fasolka szparagowa, soczewica), żółtko jaja, suszone śliwki, karczochy.

Podsumowanie

Czym powinna charakteryzować się dieta w endometriozie? Przede wszystkim powinna:

• działać przeciwzapalnie, czyli eliminujemy/ ograniczamy tłuszcze trans, przetworzoną żywność, rafinowany cukier, ograniczamy kofeinę i alkohol, wprowadzamy produkty o działaniu przeciwzapalnym (grafika),
• obfitować w produkty świeże, bogate w błonnik, witaminy i składniki mineralne (w tym żelazo i magnez),
• regulować poziom estrogenów,
• wspomagać funkcjonowanie wątroby, a także jelit i nadnerczy.